Zelfgemaakte jam & marmelade - tijdelijk uitverkocht
Het fruit voor de jam dat op de moestuin staat wordt geplukt tussen mei en september. Het begint met de bessen die als eersten geoogst worden, de bramen & vijgen sluiten de rij. De verkoop vindt meestal plaats in de periode augustus - oktober. Inmiddels zijn alle jamsmaken uitverkocht. Op de thuispagina komt te staan wanneer de verkoop weer start. In de periode dat ik geen jam verkoop laat ik op deze pagina zien hoe de jam gemaakt wordt.
Het maken van jam
In de nieuwsbrief van najaar 2023 beschreef ik hoe ik jam maakte. Ieder jaar zijn er weer andere smaken, afhankelijk van de oogst.
kruisbes, zwarte bes, rode bes, framboos, aardbei
rabarber, aardbei, abrikoos, rode bes
In juni begon al weer de 1e fruitpluk. Niet alles is in één keer rijp, dus meerdere momenten plukte ik 5 of 6 soorten fruit per keer. Die nam ik dan in kleine porties in yoghurtemmertjes of fruitbakjes mee naar huis om ze na het ontdoen van steeltjes en eventueel vuil in de diepvries te stoppen.
Als dan van één soort fruit alles geplukt was, kon er jam van gemaakt gaan worden. Het gewenste fruit werd weer uit de diepvries gehaald, alle benodigdheden werden klaargezet en na een paar uur stond er dan een flinke hoeveelheid potten jam op het aanrecht.
De stoofperenboom hing ook dit jaar weer tjokvol stoofperen. Het plukken daarvan is altijd een heel gedoe omdat de boom voor een deel boven de sloot hangt. Voor het plukken van de stoofperen gebruiken we een handig hulpmiddel, een netje met een getande rand aan een lange stok, waarmee je de peren boven de sloot ook kunt plukken. Desalniettemin hoorden we ook dit keer tijdens het plukken diverse peren in het slootwater plonsen.
Na het plukken verdwenen ook deze in de pan om in potten te eindigen. Dat vraagt nog een tijdrovende voorbereiding. Stoofpeertjes zijn namelijk heel klein en knoerthard, wat het schillen ervan tot een lastige klus maakt, zeker als je een paar kilo weg wilt schillen.
Dit keer heb ik ervoor gekozen om de stoofperen niet alleen in bessensap te koken, maar ook in rode wijn, met steranijs. citroenschil en kaneel.
En in 2021 maakte ik foto's van het maakproces. Misschien nog wat teksten erbij?
En soms beantwoord ik vragen van lezers in de nieuwsbrief. Heb jij ook een vraag? Mail deze aan mij, dan kom ik er in een nieuwsbrief op terug.
Wat is een jampan?
Mijn jampan is een grote pan van koper (kan ook van ander materiaal worden gemaakt) met een zijwand die schuin naar buiten loopt. Hierdoor verdampt het vocht sneller en dikt het makkelijker in. Het koper zorgt voor een goede warmtegeleiding waardoor de jam gelijkmatig wordt verwarmd. Natuurlijk kun je jam ook in een gewone pan, met dikke bodem, maken, maar dit maakt het jam maken net iets meer een feestje. Ik kocht mijn koperen jampan ooit in Frankrijk.
Hoe wordt fruit jam?
Om jam te maken kook je fruit, al dan niet met water eraan toegevoegd, totdat het zacht is. Maar dan is het nog vloeibaar en om het jam te laten zijn, moet je een geleermiddel toevoegen. Voor jam is dat pectine. Pectine zit van nature in wisselende hoeveelheden in fruit. Aardbeien, kersen, nectarines en rabarber bevatten bijvoorbeeld weinig pectine. Citroenen, bessen en bramen juist veel. Om de jam te zoeten gebruik ik geleisuiker: suiker met pectine. Maar als het fruit al zoet is van zichzelf wil ik niet teveel suiker toevoegen. Bevat zoet fruit weinig pectine, dan voeg ik citroensap toe. Dat zorgt voor een lichte zure tegenhanger bij het zoete fruit en omdat citroen veel pectine bevat zorgt het ook voor het stevig worden van het gekookte fruit zodat het jam wordt. Soms koop ik meerdere citroenen tegelijk, waarvan ik het sap invries. Zo heb ik altijd citroensap op voorraad.
Het maken van marmelade
Ik kreeg bittersinaasappels aangeboden. Deze vrucht, ook wel pomerans of zure sinaasappel genoemd, lijkt op de zoete sinaasappel, maar smaakt heel anders. De schil van de bittersinaasappel is aromatisch en het vruchtvlees is bitter. Hij is bij uitstek geschikt om marmelade van te maken.
Ik besloot de helft aan te nemen en uit te proberen of ik de sinaasappels in een provisorisch in elkaar gezette hooimadam (tip van een vriendin), een plastic kratje met daarin een slaapzak, kon koken.
En zowaar, het werkte. Na de sinaasappels even gekookt te hebben, zette ik ze in de slaapzak en de volgende ochtend waren ze helemaal zacht geworden.
Marmelade maken is een tijdrovende klus. Eerst was je de sinaasappels, dan in een pan met water, bord op de sinaasappels zodat ze niet blijven drijven en koken tot ze zacht zijn. Dan vis je ze uit de pan, laat je ze afkoelen, snijd je ze doormidden en schep je het vruchtvlees eruit.
Het sap dat daarbij vrijkomt, vang je ook op. De schillen snij je allemaal in dunne reepjes. Het vruchtvlees en de pitten kook je met wat water. Daarna wrijf je dat door een zeef.
Dat breng je met het kookvocht, het opgevangen sap en de schilletjes weer aan de kook en dat laat je inkoken. Als laatste suiker en citroensap erbij en dan kan het in de potten.
